Aangeboden door Golf.nl
De Griekse filosofen spraken zich er al over uit, maar in de moderne wetenschap is omgevingspsychologie nog een relatief jong onderzoeksveld. Een Amerikaanse studie uit 1984 toonde aan dat patiënten met uitzicht op bomen na een operatie tot dertig procent minder zware pijnstillers gebruikten en minder lang in het ziekenhuis lagen. In Nederland kreeg het thema rond de eeuwwisseling een belangrijke impuls met de start van het vakgebied op Wageningen Universiteit en Research. Sjerp de Vries doet daar onderzoek naar landschapsbeleving, recreatie en effecten van contact met natuur op gezondheid en welzijn.
In de kinderschoenen
“Het begint steeds meer te leven”, vertelt de omgevingspsycholoog. “Maar in de praktijk, zowel in die van de ruimtelijke ordening en stedenbouw als in die van de publieke gezondheidssector, wordt nog nauwelijks gebruikgemaakt van de relatie.” Eén van de redenen, aldus De Vries, is dat nog weinig bekend is over hoe contact met natuur het welbevinden van de gezondheid precies beïnvloedt, en in welke mate. Ook is bijvoorbeeld nog niet duidelijk aan welke eisen het contact met groen moet voldoen om zo’n effect te hebben.
“Je kunt met honderd mensen rond een bonsaiboompje gaan mediteren. Is dat ene boompje dan genoeg? Of moet je alleen zijn in een park, volledig omgeven door natuur? En maakt het uit of dat een mooi natuurgebied is of kan het net zo goed in een agrarisch gebied?” In dat opzicht staat het onderzoek volgens hem nog in de kinderschoenen. Hij noemt zichzelf ‘the friendly neighbourhood sceptic’. “Ik ben de hypothese positief toegedaan, maar positief effect van natuur op de gezondheid echt aantonen is erg lastig.” Zijn moto: geen woorden, maar data. Met die relativeringen in het achterhoofd zijn er echter wel degelijk verbanden te vinden.
Wat zijn de belangrijkste heilzame effecten van natuur?
“De relatie tussen groen in de omgeving en stressreductie op de korte termijn is in veel onderzoeken gevonden. Het beïnvloedt je mentale welzijn. Groen kan bijdragen aan een aantrekkelijke omgeving die mensen verleidt naar buiten te gaan en kan stimuleren tot lichamelijke activiteit. Het kan ook zorgen voor meer sociaal contact in een buurt. Onderzoeken laten zien dat mensen in een natuurlijke omgeving positiever met elkaar omgaan.”
Waarom voelt de mens zich aangetrokken tot natuur?
Biedt sporten in een natuurlijke omgeving meerwaarde?
“Bewegen is sowieso goed voor je. De buitenlucht is meestal van een betere kwaliteit dan binnen en door het zonlicht maak je vitamine D aan. En dan heb je ook nog de positieve effecten van natuurbeleving. Dat is een optelsom van gunstige factoren die elkaar versterken. Er zijn ook aanwijzingen dat je hardlopen in de natuur langer volhoudt dan op een loopband in de sportschool omdat je in de natuur veel meer ziet en dus meer afleiding hebt.”
Dr. Sjerp de Vries is senior wetenschappelijk onderzoeker bij Wageningen University & Research. Als omgevingspsycholoog doet hij onderzoek naar of en hoe de natuur invloed heeft op de gezondheid en welzijn van de mens.